Veelgestelde vragen over korten

Een korting is het verlagen van de toezeggingen die gedaan zijn, voor de toekomst. Als op uw UPO een pensioentoezegging van € 100 staat en de korting is 2% dan wordt uw toezegging € 98. Voor gepensioneerden betekent dat een directe verlaging, voor deelnemers die jonger zijn een verlaging van de rechten, met effect in de toekomst.

Alleen de toegezegde pensioenen en rechten daarop uit de oude module 1 worden mogelijk gekort. Dit is de DB (defined benefit) regeling die tot 2016 de standaardregeling bij Capgemini was.

De DC (defined contribution) regeling wordt niet gekort omdat er kapitaal wordt opgebouwd op naam van de deelnemer en er geen rechten worden toegezegd. Dit geldt dus voor de module 2 regeling, de eigen bijspaarregeling en de nieuwe regeling sinds 2016.

Het pensioenfonds beheert een kapitaal en belegt dit om rendement te verkrijgen en dat kapitaal te doen groeien. Het kapitaal is nu ruim € 800 miljoen. Daartegenover heeft het fonds pensioenen toegezegd aan deelnemers tussen nu en 2072. Pensioenen zijn levenslange uitkeringen. Het fonds moet dus zeker zijn dat die toezeggingen kunnen worden waargemaakt, ook voor de laatste deelnemer in het laatste levensjaar.

Cruciaal daarin zijn de levensverwachting en het verwachte rendement. Die vertalen zich in de dekkingsgraad: bij 100% worden de verwachte verplichtingen door het huidige kapitaal gedekt. De dekkingsgraad was tot begin 2021 een aantal jaren onder de 100% (bekijk hier wat de huidige dekkingsgraad is). Dit mag even maar de regels hebben onverbiddelijke grenzen. 

Er zijn heel veel regels. Daarvan zijn er twee waarmee we gaan botsen:

1. Een fonds mag niet langer dan 5 jaar in onderdekking zijn. Onderdekking is een beleidsdekkingsgraad (dat is de gemiddelde dekkingsgraad over de laatste 12 maanden) van minder dan 100%. In principe bereikten we dat punt eind 2020. Met het oog op de invoering van het nieuwe pensioenstelsel heeft Minister Koolmees de regels echter verruimd, waarbij fondsen met een beleidsdekkingsgraad van boven de 90% nog niet hoeven te korten. Pensioenfonds Capgemini heeft gebruik gemaakt van die uitzonderingsregel.  
2. Indien een fonds in onderdekking is moet het aantonen dat herstel op eigen kracht mogelijk is binnen een bepaalde termijn. Dit gaat middels een herstelplan dat bij De Nederlandsche Bank (DNB) jaarlijks moet worden ingediend. Dit plan moet aantonen dat met een beleggingsbeleid met beperkt risico de onderdekking wordt weggewerkt en er wordt zelfs geëist dat een flinke buffer (10 tot 15%) wordt opgebouwd. Dit is mogelijk door een rendement te behalen dat hoger is dan het rendement waarmee de verplichtingen zijn berekend. In april 2021 heeft ons fonds een nieuw plan gemaakt en ingediend. Maar een korting is nog niet van de baan. 

Het bestuur heeft een aantal beleidsbeslissingen over korten genomen:

• een korting van pensioenrechten wordt uniform voor alle deelnemers toegepast, evenredig met hun rechten. Dit principe is zelfs sinds de oprichting van het fonds in de statuten opgenomen.
• Een korting wordt zo lang mogelijk uitgesteld. Dit doet recht aan de belangen van de gepensioneerden, die van een later herstel niet of minder kunnen profiteren.
• Een korting wordt uitgesmeerd, indien toegestaan door de wet. De huidige wet zegt 10 jaar.

Een korting moet de dekkingsgraad op 100% brengen (voorheen 104%). Dus bij een beleidsdekkingsgraad van 92% zou de korting 8% zijn, 0.8% per jaar in de 10 komende jaren. Een korting gaat in 3 maanden na aankondiging.

Integendeel. Het vermogen van het fonds is voortdurend gestegen en is nu op het hoogste punt ooit: ruim € 800 miljoen. Onderstaand een grafiek met het fondsvermogen in de afgelopen 10 jaar.

In de grafiek zijn ook de verplichtingen weergegeven. De verplichting nemen ook toe. De vermogensgroei door rendement kan deze toename aan verplichtingen niet bijbenen.

De verplichtingen zijn de in de toekomst uit te keren pensioenen. Het Nederlandse pensioenstelsel is een spaarsysteem. Ingelegde premies worden belegd en vormen een kapitaal voor het pensioen. Gecumuleerd rendement over langere periodes is de hoeksteen. Het pensioen van de huidige gepensioneerden bestaat voor minder dan de helft uit premie-inleg, de rest is rendement.

De verplichtingen worden berekend door een schatting van het verwachte rendement te maken. Onderstaand een tabel met het kapitaal dat nu nodig is voor € 1000 pensioen over 15 of 30 jaar, bij verschillende rendementen.

Zichtbaar is dat als het rendement van 1,5% naar 0,5% zakt, er bij 15 jaar 16% meer kapitaal vereist is. Bij 30 jaar is dat zelfs 34%. Deze percentages vertalen zich direct in de dekkingsgraad.
De huidige langetermijnrente is minder dan 0,5%. De duration van het fonds, dat is de termijn waarop gemiddeld alle verplichtingen worden uitbetaald, is 23 jaar.

De invloed op het benodigde kapitaal bij deze cijfers:

bij daling van het verwachte rendement van 2% naar 1,5%:  + € 53 miljoen. Bij daling van 1,5% naar 1%: + € 60 miljoen en bij daling van 1% naar 0,5%: + € 68 miljoen.
Dus één procent daling vereist ruim € 100 miljoen kapitaal extra. U begrijpt dat het bestuur de afgelopen jaren huiverde als meneer Draghi, voorzitter van de Europese Centrale Bank, het woord nam.

Vroeger was de rekenrente 4%. Dat is ruim voldoende om de pensioenen te kunnen verhogen.
Nu zouden wij met 1,5 tot 2% zeer gelukkig zijn. Bij 2 tot 2,5% zouden we het over verhogen kunnen hebben.

Niemand die wij kennen heeft dit voorzien. De langetermijnrente waarmee het fonds moet rekenen wordt maandelijks door de DNB bepaald. Deze is al lang in vrije val. Zie onderstaande grafiek.

Een dalende rente was voorspeld doch de geforceerde druk van de centrale banken door enorme geldschepping is uniek. Het is een wereldwijd experiment waarvan niemand weet wat de gevolgen zijn. En ook niet hoe het weer teruggedraaid kan worden. Het is goed voor de staatskassen en ze zeggen goed voor de economie doch voor een spaarsysteem, zoals ons pensioensysteem, is het een ramp. In 2019 werd in de zomer de nullijn doorbroken. Het fonds moet voor cash geld al sinds 2018 rente betalen. Negatieve rente is niet meer onbespreekbaar.

Tegen dalende rente heeft het fonds zich voor de helft ingedekt. Dit heeft de effecten in de afgelopen jaren voor de helft gedempt.

Met een korting is de dekkingsgraad 100%. Het rendement van het fonds is nog steeds stabiel tot op heden: gemiddeld 6% rendement sinds de eeuwwisseling. Dit zegt natuurlijk niet dat dat ook in de toekomst gerealiseerd zal kunnen worden. Maar ook bij een wat lager rendement kan de dekkingsgraad (snel) stijgen aangezien de verplichtingen op 0,5% gewaardeerd zijn. Bij 110% kan indexatie (verhoging) (gedeeltelijk) plaatsvinden. Dit kan tegelijk met een lopende korting overigens. 

Belemmeringen voor voorspoed zijn:

• de DNB heeft nieuwe parameters vastgesteld voor herstelplannen. Zij stellen dat de nulrentes invloed kunnen hebben op andere beleggingen en dat de verwachtingen voor rendement voorzichtiger moeten worden.
• Een aantal economen roept dat negatieve rente een prachtidee is. Dat zou voor pensioenen de doodsteek zijn.

De tijd zal het leren.

Wij zijn een bedrijfspensioenfonds met de naam Capgemini. Er is altijd een strikte scheiding tussen bedrijf en het fonds geweest. Een aantal bedrijven heeft meer bevoogdend opgetreden bij hun fondsen en heeft zelfs in de gouden jaren rond de eeuwwisseling een greep in de pensioenkas gedaan of premies overgeslagen. In ruil voor de belofte om bij te springen mocht het nodig zijn. Dat is bij ons fonds niet zo geweest en niet ter sprake. De bedragen zijn overigens ook enorm.

Capgemini steunt het fonds structureel door alle bestuurs- en beheerkosten voor zijn rekening te nemen.  

De politiek heeft een voorlopig pensioenakkoord gesloten. De ontwikkelingen van de Europese Centrale Bank in de zomer halen daar echter de bodem onderuit: ongeveer 70% van alle fondsen staat nu op onderdekking. Fiscale tegemoetkoming voor gepensioneerden zou een idee zijn. Verlaging van de buffereisen en de verplichting grote delen van het kapitaal in staatsobligaties te beleggen (met negatieve rente) vinden wij ook prima.

Bij de DC regeling is geen uitkering toegezegd. Het risico dat het meevalt of tegenvalt ligt bij de deelnemer. Maar:

• het beleggingsklimaat, ofwel de mogelijkheid om rendement op kapitaal te verkrijgen, is een wereldgegeven en daarvan is een DC opbouw ook afhankelijk;
• op pensioendatum moet van het kapitaal een pensioen worden gekocht. Het hierboven beschrevene komt dan tevoorschijn in de prijs: 1 € pensioen kost nu rond de € 20. Net als bij de DB regeling is meer kapitaal nodig voor pensioen. Anders gezegd: u kunt minder pensioen kopen voor uw kapitaal.