Dwingende aanwijzingen, (her)toetsing van bestuurders en afkeuringen zijn tegenwoordig een gangbaar verschijnsel. Is Nederland een centraal aangestuurde planeconomie aan het worden?
De Nederlandsche Bank (DNB) is van oudsher de toezichthouder van de financiële sector, en sinds begin deze eeuw ook van pensioenfondsen. Hoe ze dat deed, werd krampachtig verborgen. Iets met aanwijzingen in achterkamertjes. De ineenstortingen van Icesave en DSB deden het huis kraken; tot het laatst toe werd volgehouden dat alles in orde was, totdat de klap kwam. Stotterend zei DNB dat het van belang is dat de burger vertrouwen in de sector behoudt. De kosten werden verdeeld over de andere banken onder heftig protest.
De crash van 2008 deed de luiken open. Onder het motto “too big to fail” moest de staat bijspringen om het hele economische stelsel te redden. De DNB zei eerlijk dat ze het niet had zien aankomen, maar stelde terecht dat ze toch niets had kunnen doen, omdat ze geen bevoegdheid heeft tot ingrijpen en bijsturen. Dus kreeg de toezichthouder vergaande bevoegdheden.
Nu is elke vriendelijke brief van DNB feitelijk een mededeling in gebiedende wijs enkelvoud. Volgen of anders….. De manier van boekhouden, de manier van rapporteren, de aan te houden parameters voor risico en rentes: alles wordt van boven vastgesteld. Notulen van bestuursvergaderingen en planmatige stukken gaan in stapels naar het Frederiksplein in Amsterdam. En worden daar ook gelezen.
De bevoegdheid om in te grijpen kwam recent in de publiciteit door protest van Delta Lloyd. Daar is de gehele top vervangen onder druk c.q. op last van DNB. Via afkeuringen en (dreiging met) herkeuring. DNB pakt deze wereld van grote ego’s en machogedrag hard aan. Ze zetten zelfs vrouwelijke toetsers in, een frisse en nieuwe wind. Een aantal oude knoesten zijn daarop maar met pensioen gegaan. Bij de Rabobank werd de taakverdeling van bestuursleden veroordeeld. Ook zij capituleerden morrend.
Deze macht is wel wat ontzagwekkend. De carrière van mensen wordt zonder veel opgaaf van redenen afgekapt. Eenmaal een incident met DNB en je bent uit de gratie. De rechter gaf alleen de opdracht dat de uitleg wat beter moest. Ook ons bestuur kreeg eens een aanwijzing: er moest een cursus gevolgd worden. Verzoek om uitleg en criteria werd arrogant afgewimpeld.
Vanuit de positie van de burger is dit toezicht zeer nodig. De balans van Delta Lloyd is 90 miljard, dat is meer dan 100.000 per belastingbetaler. Als we daarvoor garant staan door het too big to fail-principe, dan moet iemand kunnen afdwingen dat er voorzichtig wordt omgesprongen met de centen. Maar de macht mag niet absoluut zijn; er moet rekenschap over worden afgelegd. Daar is nog wel wat te doen.
Wim Heukels
Wilt u reageren op deze column? Stuur dan een e-mail naar column-pensioenfonds.bnl@capgemini.com.
Eerdere columns:
- Ieder voor zich (2) (26 juni 2015)
- Ieder voor zich (1) (17 juni 2015)
- Stroop trekt vliegen (13 april 2015)
- Ik wil mijn geld terug (6 maart 2015)
- Plantsoenendienst (2 februari 2015)
- Hallo, is daar nog iemand? (23 december 2014)
- De hond in de pot (27 november 2014)
- Meer gegarandeerd minder (24 oktober 2014)
- Tumult op leeftijd (26 september 2014)
- Over procentjes over procentjes (29 augustus 2014)
- Collectief, een vies woord of nuttig? (28 juli 2014)
- Pensioen is geen rocket science (4 juli 2014)